Yem katkısı veya hayvan besini olarak böceklerin kullanılması mantıklı mı?
Yem katkısı ve yem bileşenleri, üretim maliyetlerinin yaklaşık %60’lık büyük bir bölümünü besicilikte sabote etmiş durumdadır. Konuyla alakalı olarak optimizasyon çalışmalarıyla birlikte böcekler, Avrupa Birliği Commission Regulation bildirimine göre artık sürdürülebilirlik ve geri dönüşüm esaslarına uygun olarak kullanıma onaylanmış görünüyor. Bir çok alanda hem karbon emisyonunu düşürmek, hem de maliyetleri indirgemek amacıyla hızlı yaşam döngüleri ve erişilebilirlik gibi temel unsurlar göz önünde bulundurularak artık kullanımı yaygınlaşacağı tartışılmaz bir gerçek olarak hayatımızda yerini alıyor.
Peki bir kaç soru ile durumu birlikte sorgulayalım.
Böceklerin hayvan besin bileşenlerinden biri olarak kullanılması mantıklı mı?
Hayvanlar için yem üretim sürecinde böcek kullanımı oldukça mantıklı bir seçenek olarak görülebilir. Böcekler, yüksek protein içerikleri nedeniyle hayvanlar için değerli bir protein kaynağıdır. Ayrıca, böcek yetiştiriciliği sürdürülebilir bir seçenek olarak kabul edilir ve geleneksel yem kaynaklarına göre daha az çevresel etkiye sahiptir.
Özellikle kümes hayvanları yemi üretiminde kullanılan soya unu veya balık unu gibi yem kaynakları giderek pahalı hale gelirken, böcek yemi daha ekonomik bir alternatif olabilir. Örneğin, siyah asker sineği larvaları (Stratyomidae – Hermetia illucens), karasinek larvaları (Muscidae – Musca domestica) ve un kurdu (Tenebrinidae – Tenebrio molitor) gibi bazı böcek türleri hayvanlar için yem olarak kullanılabilir. Bu böcekler hayvanlar için yüksek kaliteli protein kaynağı sağlayabilir ve aynı zamanda kalsiyum, fosfor ve diğer mineraller açısından zengindir.
Ayrıca, böcek yetiştiriciliği için gerekli olan alanda ve kaynaklarda, geleneksel yem kaynaklarına kıyasla daha az yer ve kaynak kullanımı gereklidir. Böcek yetiştiriciliği ayrıca organik atık malzemeleri gibi atık ürünleri kullanarak yapıldığında, atık yönetimi için de sürdürülebilir bir çözüm sunabilir. Özetle hayvanlar için yem üretiminde böcek kullanımı, hayvanlar için değerli bir protein kaynağı olarak kabul edilebilir ve sürdürülebilir bir seçenek olarak görülebilir.
Avrupa Birliği Düzenleme Komisyonu (Commision Regulation) 2017/893 böceklerin kullanımıyla ilgili tam olarak ne ifade ediyor?
Avrupa Birliği Düzenleme Komisyonu (Commission Regulation) 2017/893, yemlerde kullanılan böceklerin yetiştirilmesi, işlenmesi ve kullanımına ilişkin kuralları belirler.
Bu düzenleme, hayvan yemi olarak kullanılan böceklerin yetiştirilmesi ve işlenmesi için uygun hijyenik koşulların sağlanmasını ve bu işlemlerin kayıt altında tutulmasını gerektirir. Ayrıca, yemlerde kullanılan böceklerin sağlıklı ve uygun beslenmiş olması ve potansiyel kontaminasyon risklerinin minimize edilmesi gerekmektedir.
Regülasyon ayrıca, yemlerde kullanılan böceklerin insan sağlığına etkilerini de dikkate almaktadır. Böceklerin yem olarak kullanımına ilişkin toksikolojik ve diğer bilimsel verilerin sunulması gerekmektedir ve böceklerin insan tüketimi için uygun olmadığı belirtilmektedir.
Bu nedenle, Commission Regulation 2017/893, yemlerde kullanılan böceklerin yetiştirilmesi, işlenmesi ve kullanımına ilişkin kuralların belirlenmesiyle birlikte, hayvan sağlığı, insan sağlığı ve çevre koruma gibi faktörleri de göz önünde bulundurarak böceklerin yem olarak kullanımına izin vermektedir.
Commission Regulation 2017/893 hangi böcek türlerinin kullanımına izin vermektedir?
Commission Regulation 2017/893, yemlerde kullanılan böceklerin yetiştirilmesi, işlenmesi ve kullanımına ilişkin kuralları belirler ve belli başlı böcek türlerinin kullanımına izin verir.
Bu düzenlemeye göre, yemlerde kullanılmak üzere yetiştirilebilecek böcek türleri arasında siyah asker sineği (Hermetia illucens), karasinek (Musca domestica), tırtıl (Tenebrio molitor, Alphitobius diaperinus, Zophobas morio) ve güve (Galleria mellonella, Achroia grisella) bulunmaktadır.
Ancak, böceklerin yem olarak kullanımına ilişkin spesifik kurallar ve kısıtlamalar bulunmaktadır. Örneğin, yetiştirme ve işleme sırasında hijyenik standartlar ve potansiyel kontaminasyon risklerinin minimize edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, yemlerde kullanılan böceklerin insan ve hayvan sağlığına etkileri de göz önünde bulundurulmalıdır.
Bununla birlikte, Commission Regulation 2017/893 böceklerin yem olarak kullanımını teşvik etmektedir ve böcek yemi üretiminde potansiyel faydaları tanımlamaktadır. Böcek yemi üretiminin sürdürülebilirliği, atık yönetimi, alternatif protein kaynaklarına erişim ve diğer alanlarda potansiyel avantajları da vurgulanmaktadır.
Hayvan yem katkısı olarak dünyanın hangi bölgelerinde, hangi böcek türleri yasal olarak kullanılabiliyor?
Dünya genelinde hayvan yemi olarak kullanılan böceklerin kullanımı ülkelere ve bölgelere göre farklılık göstermektedir. Ancak, son yıllarda böcek yemi üretimi ve kullanımı giderek popüler hale gelmiştir.
Avrupa Birliği’nde (AB), Commission Regulation 2017/893, yemlerde kullanılan böceklerin yetiştirilmesi, işlenmesi ve kullanımına ilişkin kuralları belirler ve siyah asker sineği, karasinek, tırtıl ve güve gibi belli başlı böcek türlerinin kullanımına izin vermektedir.
AB dışında, özellikle Asya ve Afrika’da, böcek yemi üretimi ve kullanımı yaygındır. Örneğin, Güneydoğu Asya‘da çiftçiler, balık yemi olarak siyah asker sineği larvalarını kullanmaktadır. Ayrıca, Tayland, Vietnam ve Çin gibi ülkelerde çiftçiler, tavuk ve domuz yemi olarak kullanılan tırtılları ve hamam böceklerini yetiştirmektedir.
Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD), böcek yemi üretimi ve kullanımı hala sınırlıdır, ancak bazı eyaletler böcek yemi üretimine izin vermektedir. Örneğin, Teksas eyaletinde siyah asker sineği larvaları yem olarak kullanılmaktadır. Böcek yemi üretimi ve kullanımı giderek popüler hale gelse de, yasal olarak kullanılabilen böcek türleri ve böcek yemi üretim ve kullanımına yönelik düzenlemeler ülkelere ve bölgelere göre farklılık göstermektedir.
Türkiye’de böceklerin yem katkısı olarak kullanılması yasal mıdır?
Türkiye’de, yemlerde böcek kullanımına yönelik spesifik bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yayınlanan “Hayvan Yemleri Yönetmeliği” hayvan yemlerinde kullanılan hammaddelere, işleme ve muhafaza koşullarına ilişkin kural ve şartlar belirlemektedir.
Hayvan Yemleri Yönetmeliği’nde belirtilen şartlar doğrultusunda, böcek yemi üretimi ve kullanımı Türkiye’de teorik olarak mümkün olabilir. Ancak, üretim ve kullanım süreçlerinde hijyenik standartların ve gıda güvenliğinin sağlanması gerekmektedir. Ayrıca, böceklerin yem olarak kullanımının potansiyel avantaj ve dezavantajları dikkate alınarak, düzenleyici kurumların böcek yemi üretimine yönelik spesifik düzenlemeler yapması gerekebilir.
Sonuç olarak, Türkiye’de böcek yemi üretimi ve kullanımı yasal olarak mümkün olabilir ancak konuyla ilgili spesifik düzenlemeler olmadığı için üretim ve kullanım sürecinde belirli zorluklar yaşanabilir.
Tavuk yemlerinde böceklerin kullanılması protein ve yağ oranları açısından mantıklı mı?
Böcekler, protein ve yağ gibi besin maddeleri açısından zengin kaynaklardır ve bu nedenle tavuk yemleri için bir protein ve yağ kaynağı olarak kullanılmaları mantıklı olabilir. Ayrıca, böcek yemleri tavukların sindirim sistemi için de uygun olabilir ve bazı araştırmalar, böcek yemi ile beslenen tavukların et kalitesinin iyileştiğini göstermektedir.
Örnek vermek gerekirse, yine siyah asker sineği larvaları, tavuk yemlerine yüksek miktarda protein ve yağ sağlamak için kullanılabilir. Ayrıca, karasinek, tırtıl ve güve gibi diğer böcekler de tavuk yemi için potansiyel bir protein kaynağı olabilir.
Tabi ki böcek yemi kullanımıyla ilgili bazı dezavantajlar da vardır. Böceklerin yem olarak kullanımı için hijyenik üretim koşullarının sağlanması önemlidir ve bu, üretim maliyetlerini artırabilir. Ayrıca, böcek yemi üretiminde kullanılan teknolojilerin ve proseslerin geliştirilmesi gerekebilir.
Sonuç olarak, böceklerin tavuk yemlerinde kullanımı, protein ve yağ gibi besin maddeleri açısından zengin bir kaynak olabilir ama üretim koşullarının ve teknolojilerin geliştirilmesi gereklidir.
Siyah Asker Sineği kullanımına ek olarak, hangi böcek veya sinek türleri hammadde olarak kullanılabilir?
Siyah asker sineği larvaları, tavuk yemlerinde kullanılmak üzere en yaygın olarak araştırılan ve kullanılan böcek türüdür. Ancak, siyah asker sineği larvalarının yanı sıra, diğer bazı böcekler de tavuk yemleri için potansiyel bir protein ve yağ kaynağı olabilir. Tabi üretim koşullarının ve teknolojilerin geliştirilmesi gereklidir.
Karasinek (Muscidae – Musca domestica) larvaları da yüksek miktarda protein içeren bir yem kaynağıdır ve bazı araştırmalar, karasinek larvalarının tavuk yemlerinde kullanımının, tavukların büyümesini ve gelişimini artırdığını göstermektedir. Ayrıca, hamam böceği, çekirge, tırtıl ve güve gibi diğer böcekler de tavuk yemi için potansiyel bir protein kaynağıdır.
Un kurdu (Tenebrio molitor), Karasinek (Musca domestica) ve Siyah Asker Sineği (Hermetia illucens)
Farklı canlılar, farklı yaşam ortamları, farklı biyolojik döngüler.. Ancak hepsinin kullanılabilirlik açısından bir avantajı var. Özellikle besleyicilik, yaşam döngü hızları, toplam zaman/maliyet gibi değerlerle kıyaslandığında elde edilen toplam besin ve besleyici bileşen miktarlarına göre hepsinin kendine has özellikleri var. Gelin birlikte bakalım.
Tenebrio molitor (Un kurdu), Musca domestica (Karasinek) ve Hermetia illucens (Siyah Asker Sineği) böcek türlerinin protein, yağ ve besleyicilik özelliklerini karşılaştıran bir sayısal özet:
Protein İçeriği:
Tenebrio molitor (Un kurdu): Tenebrio molitor larvaları, yaklaşık olarak %50-60 oranında yüksek kalitede protein içerir.
Musca domestica (Karasinek): Karasinek larvaları, yaklaşık olarak %35-45 oranında protein içerir.
Hermetia illucens (Siyah Asker Sineği): Siyah Asker Sineği larvaları, yaklaşık olarak %40-50 oranında protein içerir.
Yağ İçeriği:
Tenebrio molitor (Un kurdu): Tenebrio molitor larvaları, yaklaşık olarak %30-35 oranında yağ içerir.
Musca domestica (Karasinek): Karasinek larvaları, yaklaşık olarak %15-25 oranında yağ içerir.
Hermetia illucens (Siyah Asker Sineği): Siyah Asker Sineği larvaları, yaklaşık olarak %30-40 oranında yağ içerir.
Besleyicilik:
Tenebrio molitor (Un kurdu): Tenebrio molitor larvaları, esansiyel amino asitler, vitaminler (ör. B12 vitamini) ve mineraller (ör. demir, kalsiyum) bakımından zengin bir profildir. Ayrıca, Tenebrio molitor larvaları sindirimi kolay olan kitin yapısına sahiptir.
Musca domestica (Karasinek): Karasinek larvaları, protein ve yağ kaynağı olarak değerlidir, ancak besleyicilik açısından Tenebrio molitor veya Siyah Asker Sineği kadar kapsamlı bir profil sunmayabilir.
Hermetia illucens (Siyah Asker Sineği): Siyah Asker Sineği larvaları, protein ve yağ bakımından zengindir ve esansiyel amino asitler, vitaminler ve mineraller açısından da zengin bir kaynaktır. Sindirimi kolay olan kitin yapısına sahiptir ve beslenme açısından yüksek bir değer sunar.
Bu veriler genel bir bakış sağlamak için kullanılabilir, ancak spesifik besin içerikleri, büyüme aşaması, beslendiği ortam ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Daha kesin değerler için ilgili araştırma makalelerine veya bilimsel kaynaklara göz atmak elbette şarttır.
Yazı içerisinde verilen değerler, bir çok makaleden elde ettiğim notlardan ortalama olarak sunulmuştur, gerçek bilimsel veri için lütfen güncel literatür taramanızı şahsi olarak gerçekleştiriniz.
Böcekler ve sürdürülebilirlik konusundaki yazıma da göz atmanızı rica ederim.
Böceklerin sürdürülebilirlik için vazgeçilmez olmasının sebebi nedir?
Takipte kalmanız dileğiyle, teşekkürler.
Akademik bir yazarın kaleminden çıkan cümleleri okumak kadar keyiflisi yok! Ne yazdığını bile, söylediği cümlenin hitap ettiği kitlede yarattığı etkiyi tahmin ederek birbirine bağlayan, cümleleri belirli bir senaryo eşliğinde kaleme yansıtan ve en önemlisi kurulan cümlenin altının fazlasıyla dolu olduğunu hissettiren bir arkadaşımız olarak sizleri tebrik etmek isterim.
Türkiye’de böcek konusunda oldukça yüksek bir ön yargı prensibe dönüşmüş durumda. Bu kalıplaşmış yargıların arasında bilinçli bir bilgilendirme yazısına denk gelince emekli bir akademisyen olarak imkanım olsa (isim vermem hoş olmayacaktır bu yüzden rumuz ile yorumluyorum) üniversitelerdeki çılgınca sömürü yapılan devasa bütçeli projelerin keşke bir tanesi bu arkadaşlara bahşedilse diye düşünmeden edemiyorum. Belli ki güzel planlarınız var ve kapalı kapılar ardında uygulamaktan imtina etmiyorsunuz, tahminlerimin eşlik ettiği hayallere dayanarak bile sizleri tebrik ederim genç dostum.
Özgeçmiş bölümünde incelediğim kadarıyla kendi başına hem akademik hem de sosyal sahada çırpınan bir pırlanta görüyorum, keşke hayatımız siyasi temeller üzerine kurulu olmasa da senin gibi güzel çocuklarımız ana haber bültenlerinde yaptıklarıyla bizleri gözümüze sokarcasına gururlandırsa, duygulandırsa..
Yolun açık olsun evladım, umarım her şey gönlünüzce olur, sen ve senin gibi genç beyinlerin cevherlerini kaybetmemek dileğiyle..